cs

Tworzenie graficznego interfejsu użytkownika przy użyciu Windows Forms .NET.

Przejrzyj samouczeki dostępne pod adresem

Przykład notatnika w C# oraz wyświetlania danych:

Przykład

Tworzenie nowych okien

W Windows Forms (WinForms), tworzenie nowych okien polega na tworzeniu instancja klasy dziedziczącej po System.Windows.Forms.Form.

Dodanie nowego okna ExampleForm.cs:

public partial class ExampleForm : Form // dziedziczenie po Form
{
    public ExampleForm() // Konstruktor klasy
    {
        InitializeComponent(); // Tworzy instancje kontrolek (np. Button, TextBox, Label). Ustawia ich właściwości (np. pozycję, tekst, kolory). Dodaje je do formularza (this.Controls.Add(...)). Podpina zdarzenia (np. button1.Click += ...).
    }
}

Aby otworzyć nowe okno należy utworzyć instancję ExampleForm a na utworzonym obiekcie wywołać metodę Show() lub ShowDialog(). Metody różnią się tym że druga metoda zablokuje dostęp do innych okienek dopóki nie zostanie ono zamknięte.

 internal static class Program {
    /// <summary>
    ///  The main entry point for the application.
    /// </summary>
    [STAThread]
    static void Main() {
        ApplicationConfiguration.Initialize(); //Włączenie DPI awareness (lepsze skalowanie na ekranach 4K). Ustawienie domyślnej czcionki(np.Segoe UI zamiast klasycznej). Włączenie wizualnych stylów.

        var subForm = new ExampleForm();
        subForm.Show();// nieblokująco

        Application.Run(new ExampleForm()); //Rozpoczyna główną pętlę aplikacji Windows Forms – czyli tzw. "message loop", która: Obsługuje kliknięcia, klawiaturę, rysowanie, zdarzenia itp. Utrzymuje aplikację przy życiu, dopóki główne okno nie zostanie zamknięte. Bez niej okno od razu znika i program kończy działanie.
    }
}

Tworzenie menu

Klasyczne menu

Klasa / Właściwość / Zdarzenie	Dotyczy	Opis
MenuStrip	Klasa	Główna klasa do tworzenia menu.
ToolStripMenuItem	Klasa	Element menu, może mieć podmenu.
ContextMenuStrip	Klasa	Menu kontekstowe (prawy przycisk myszy).
ToolStripSeparator	Klasa	Separator (linia) między elementami menu.
Items	Menu, Kontekst	Kolekcja elementów menu (ToolStripMenuItem).
Location	MenuStrip	Pozycja menu na formularzu.
Dock	MenuStrip	Przyczepienie do krawędzi formularza (zwykle Top).
Name	Wszystkie	Nazwa kontrolki.
Text	ToolStripMenuItem	Tekst widoczny na elemencie menu.
DropDownItems	ToolStripMenuItem	Podmenu – kolejne ToolStripMenuItem.
ShortcutKeys	ToolStripMenuItem	Skrót klawiszowy (np. Ctrl+S).
CheckOnClick	ToolStripMenuItem	Pozwala zaznaczać/odznaczać po kliknięciu.
Checked	ToolStripMenuItem	Czy zaznaczone (jeśli opcja wyboru).
Enabled	ToolStripMenuItem	Czy opcja menu jest aktywna.
Image	ToolStripMenuItem	Obrazek (ikona) przy elemencie menu.
SourceControl	ContextMenuStrip	Kontrolka, do której menu kontekstowe jest przypięte.
Click	ToolStripMenuItem	Wykonywane po kliknięciu w opcję menu.
DropDownOpening	ToolStripMenuItem	Zdarzenie przed rozwinięciem podmenu.
DropDownClosed	ToolStripMenuItem	Zdarzenie po zamknięciu podmenu.
Opening	ContextMenuStrip	Zdarzenie przed otwarciem menu kontekstowego.
Closed	ContextMenuStrip	Zdarzenie po zamknięciu menu kontekstowego.

1. utwórz nowy formularz

1. w pliku z rozszerzeniem <Nazwa>.Designer.cs dodaj kod inicjalizujący menu i jego opcje w metodzie InitializeComponent()

.Designer.cs</summary>

To część klasy formularza, która odpowiada tylko za wygląd – layout, kontrolki, ustawienia. Zazwyczaj nie zawiera logiki – Visual Studio uzupełnia/aktualizuje plik automatycznie, gdy przeciągasz elementy na formularz w trybie projektowania.

</details>

// Inicjalizacja instancji głównego paska menu (MenuStrip)
this.menuStrip1 = new System.Windows.Forms.MenuStrip();

// Inicjalizacja głównego elementu menu "Plik"
this.fileMenuItem = new System.Windows.Forms.ToolStripMenuItem();

// Inicjalizacja pozycji w menu "Plik"
this.newMenuItem = new System.Windows.Forms.ToolStripMenuItem();   // Opcja "Nowy"
this.openMenuItem = new System.Windows.Forms.ToolStripMenuItem();  // Opcja "Otwórz"
this.exitMenuItem = new System.Windows.Forms.ToolStripMenuItem();  // Opcja "Zamknij / Wyjście"

// Dodanie głównej pozycji menu "Plik" do menuStrip
this.menuStrip1.Items.AddRange(new System.Windows.Forms.ToolStripItem[] {
    this.fileMenuItem
});

// Ustawienia pozycji menuStrip w oknie formularza
this.menuStrip1.Location = new System.Drawing.Point(0, 0);          // Góra formularza
this.menuStrip1.Name = "menuStrip1";                                // Unikalna nazwa kontrolki
this.menuStrip1.Size = new System.Drawing.Size(800, 24);            // Szerokość: 800px, Wysokość: 24px
this.menuStrip1.TabIndex = 0;                                       // Indeks tabulacji
this.menuStrip1.Text = "menuStrip1";                                // Tekst domyślny (rzadko widoczny)

// Dodanie podmenu (elementów podrzędnych) do "Plik"
this.fileMenuItem.DropDownItems.AddRange(new System.Windows.Forms.ToolStripItem[] {
    this.newMenuItem,
    this.openMenuItem,
    this.exitMenuItem
});
this.fileMenuItem.Name = "fileMenuItem";        // Unikalna nazwa pozycji menu
this.fileMenuItem.Text = "Plik";                // Tekst widoczny w pasku menu

// Ustawienie pozycji podmenu: "Nowy"
this.newMenuItem.Name = "newMenuItem";          // Unikalna nazwa
this.newMenuItem.Text = "Nowy";                 // Wyświetlany tekst
this.newMenuItem.Click += new System.EventHandler(this.NewMenuItem_Click);  // Obsługa kliknięcia

// Ustawienie pozycji podmenu: "Otwórz"
this.openMenuItem.Name = "openMenuItem";
this.openMenuItem.Text = "Otwórz";
this.openMenuItem.Click += new System.EventHandler(this.OpenMenuItem_Click);

// Ustawienie pozycji podmenu: "Zamknij"
this.exitMenuItem.Name = "exitMenuItem";
this.exitMenuItem.Text = "Zamknij";
this.exitMenuItem.Click += new System.EventHandler(this.ExitMenuItem_Click);

// Ustawienie menuStrip jako głównego menu formularza
this.MainMenuStrip = this.menuStrip1;

// Dodanie menuStrip do listy kontrolek formularza (czyli faktyczne wyświetlenie go)
this.Controls.Add(this.menuStrip1);

1. Dodaj obsługę zdarzeń w pliku głównym z rozszerzeniem <Nazwa>.cs

private void NewMenuItem_Click(object sender, EventArgs e)
{
    MessageBox.Show("Nowy plik");
}

private void OpenMenuItem_Click(object sender, EventArgs e)
{
    MessageBox.Show("Otwórz plik");
}

private void ExitMenuItem_Click(object sender, EventArgs e)
{
    this.Close();
}

Pasek narzędziowy

Klasa / Właściwość / Zdarzenie	Dotyczy	Opis
ToolStrip	Klasa	Pasek narzędzi zawierający przyciski, tekst, rozwijane menu itd.
ToolStripButton	Klasa	Przycisk na pasku narzędziowym (może mieć ikonę i tekst).
ToolStripLabel	Klasa	Tekstowy element (np. etykieta).
ToolStripSeparator	Klasa	Separator (linia pionowa).
ToolStripTextBox	Klasa	Pole tekstowe umieszczone na pasku narzędzi.
ToolStripComboBox	Klasa	Rozwijana lista na pasku narzędzi.
Items	ToolStrip	Kolekcja elementów paska narzędziowego.
Dock	ToolStrip	Gdzie ma być zadokowany (np. Top).
Name	Wszystkie	Nazwa kontrolki.
Text	ToolStripButton, Label	Tekst wyświetlany.
Image	ToolStripButton	Ikona przy przycisku.
DisplayStyle	ToolStripButton	Czy wyświetla tylko tekst, tylko ikonę, czy oba (TextAndImage).
Click	ToolStripButton	Zdarzenie wykonywane po kliknięciu w przycisk.

1. Inicjalizacja komponentów w metodzie InitializeComponent w pliku z rozszerzeniem .Designer.cs.

 this.toolStrip1 = new System.Windows.Forms.ToolStrip();
    this.btnNowy = new System.Windows.Forms.ToolStripButton();
    this.btnZapisz = new System.Windows.Forms.ToolStripButton();
    this.separator = new System.Windows.Forms.ToolStripSeparator();
    this.btnPomoc = new System.Windows.Forms.ToolStripButton();

    // toolStrip1 – pasek narzędziowy
    this.toolStrip1.Items.AddRange(new System.Windows.Forms.ToolStripItem[] {
        this.btnNowy,
        this.btnZapisz,
        this.separator,
        this.btnPomoc
    });
    this.toolStrip1.Location = new System.Drawing.Point(0, 24); // Tuż pod MenuStrip (jeśli masz)
    this.toolStrip1.Name = "toolStrip1";
    this.toolStrip1.Size = new System.Drawing.Size(800, 25);
    this.toolStrip1.TabIndex = 1;
    this.toolStrip1.Text = "toolStrip1";

    // btnNowy – przycisk "Nowy"
    this.btnNowy.DisplayStyle = System.Windows.Forms.ToolStripItemDisplayStyle.Text;
    this.btnNowy.Name = "btnNowy";
    this.btnNowy.Size = new System.Drawing.Size(44, 22);
    this.btnNowy.Text = "Nowy";
    this.btnNowy.Click += new System.EventHandler(this.btnNowy_Click);

    // btnZapisz – przycisk "Zapisz"
    this.btnZapisz.DisplayStyle = System.Windows.Forms.ToolStripItemDisplayStyle.Text;
    this.btnZapisz.Name = "btnZapisz";
    this.btnZapisz.Size = new System.Drawing.Size(45, 22);
    this.btnZapisz.Text = "Zapisz";
    this.btnZapisz.Click += new System.EventHandler(this.btnZapisz_Click);

    // separator – separator między przyciskami
    this.separator.Name = "separator";
    this.separator.Size = new System.Drawing.Size(6, 25);

    // btnPomoc – przycisk "Pomoc"
    this.btnPomoc.DisplayStyle = System.Windows.Forms.ToolStripItemDisplayStyle.Text;
    this.btnPomoc.Name = "btnPomoc";
    this.btnPomoc.Size = new System.Drawing.Size(52, 22);
    this.btnPomoc.Text = "Pomoc";
    this.btnPomoc.Click += new System.EventHandler(this.btnPomoc_Click);

    // Dodanie toolStripa do formularza
    this.Controls.Add(this.toolStrip1);

1. Dodanie logiki - funkcji obsługujących zdarzenia po wciśnięciu przycisków w pliku głównym z rozszerzenime .cs.

private void btnNowy_Click(object sender, EventArgs e)
{
    MessageBox.Show("Nowy dokument utworzony.");
}

private void btnZapisz_Click(object sender, EventArgs e)
{
    MessageBox.Show("Dokument zapisany.");
}

private void btnPomoc_Click(object sender, EventArgs e)
{
    MessageBox.Show("To jest pasek narzędziowy ToolStrip.", "Pomoc");
}

Wyświetlanie danych w formie tabeli

Klasa	Właściwość	Opis
DataGridView	DataSource	Ustawia źródło danych dla DataGridView (np. lista, tabela, BindingList).
	Columns	Kolekcja kolumn w DataGridView.
	RowCount	Liczba wierszy w DataGridView.
	ColumnCount	Liczba kolumn w DataGridView.
	AllowUserToAddRows	Określa, czy użytkownik może dodawać nowe wiersze.
	AllowUserToDeleteRows	Określa, czy użytkownik może usuwać wiersze.
	ReadOnly	Określa, czy cała tabela jest tylko do odczytu.
	AutoGenerateColumns	Określa, czy kolumny mają być automatycznie generowane na podstawie danych.
	SelectionMode	Określa sposób zaznaczania wierszy (np. pełne wiersze, pojedyncze komórki).
	MultiSelect	Określa, czy użytkownik może zaznaczać więcej niż jeden wiersz.
	AllowUserToOrderColumns	Określa, czy użytkownik może zmieniać kolejność kolumn.
	AutoSizeColumnsMode	Ustawia tryb automatycznego dostosowania szerokości kolumn.
DataGridViewColumn	Name	Nazwa kolumny.
	HeaderText	Tekst wyświetlany w nagłówku kolumny.
	DataPropertyName	Określa nazwę właściwości powiązanej z tą kolumną.
	Width	Szerokość kolumny.
	DefaultCellStyle	Ustawienia stylu dla komórek w kolumnie.
	ReadOnly	Określa, czy kolumna jest tylko do odczytu.
	Visible	Określa, czy kolumna jest widoczna.
DataGridViewTextBoxColumn	MaxInputLength	Określa maksymalną liczbę znaków wprowadzanych w komórce.
DataGridViewComboBoxColumn	DataSource	Źródło danych dla kolumny z listą rozwijaną.
	DisplayMember	Określa nazwę właściwości, która będzie wyświetlana w ComboBox.
	ValueMember	Określa nazwę właściwości, która będzie używana jako wartość w ComboBox.
DataGridViewCheckBoxColumn	TrueValue	Określa wartość, która będzie traktowana jako “true” w polu wyboru.
	FalseValue	Określa wartość, która będzie traktowana jako “false” w polu wyboru.
DataGridViewCellStyle	Font	Określa czcionkę używaną w komórkach.
	BackColor	Kolor tła komórek.
	ForeColor	Kolor tekstu w komórkach.
	Alignment	Określa wyrównanie tekstu w komórkach.
	Format	Formatowanie tekstu, np. daty lub liczby (np. "dd/MM/yyyy").
	WrapMode	Określa, czy tekst w komórkach ma być zawijany.
DataGridViewRow	Cells	Kolekcja komórek w danym wierszu.
	IsNewRow	Określa, czy wiersz jest nowym, dodanym przez użytkownika.
BindingList<T>	ListChanged	Zdarzenie wywoływane, gdy lista ulega zmianie.
BindingSource	DataSource	Źródło danych, do którego jest podłączony BindingSource.
	Current	Aktualny obiekt w BindingSource (można go edytować).
	Add	Dodaje nowy obiekt do źródła danych.
	Remove	Usuwa obiekt z źródła danych.
	MoveNext	Przechodzi do następnego obiektu w kolekcji.
	MovePrevious	Przechodzi do poprzedniego obiektu w kolekcji.

Zadania

Stwórz aplikację do zarządzania listą kontaktów, w której użytkownik może dodać, edytować i usuwać kontakty. Każdy kontakt ma zawierać imię, nazwisko, numer telefonu i adres e-mail.

• DataGridView do wyświetlania listy kontaktów, edycji, usuwania oraz dodawania kontaktów.
• Stwórz klasę Kontakt z odpowiednimi właściwościami (Imię, Nazwisko, Telefon, Email).
• Przypisz dane z listy kontaktów do DataGridView.

Zadanie 1

Na początek utwórz nowy projekt aplikacji typu Windows Forms App w środowisku Visual Studio. Nazwij go np. KsiazkaKontaktowa lub inną nazwą, która jasno wskazuje na tematykę aplikacji. Następnie, w folderze projektu, dodaj nową klasę o nazwie Kontakt.cs. Klasa ta będzie służyć do przechowywania podstawowych danych każdej osoby w książce kontaktowej. Zdefiniuj w niej następujące właściwości publiczne:

• Imie – typu string, przechowujące imię kontaktu,
• Nazwisko – typu string, przechowujące nazwisko kontaktu,
• Telefon – typu string, przechowujące numer telefonu,
• Email – typu string, przechowujące adres e-mail. Zadbaj o to, aby plik z klasą znajdował się w katalogu głównym projektu lub w specjalnym folderze np. Models

Zadanie 2

Stwórz interfejs aplikacji z górnym menu głównym, które umożliwi użytkownikowi importowanie oraz eksportowanie kontaktów z/do pliku. Na głównym formularzu (Form1) dodaj komponent MenuStrip, który znajdziesz w zakładce „Toolbox” → „Menus & Toolbars”. Umieść go na górze formularza i dodaj do niego menu „Plik”, a w nim następujące opcje:

• Importuj kontakty – ta opcja powinna w przyszłości umożliwiać wczytanie listy kontaktów z pliku (np. .json lub .csv).
• Eksportuj kontakty – ta opcja będzie pozwalać na zapis aktualnej listy kontaktów do pliku.
• Na tym etapie nie musisz jeszcze implementować logiki zapisu i odczytu danych — wystarczy, że dodasz same elementy menu oraz podłączysz do nich puste zdarzenia kliknięcia.

Zadanie 3

Rozszerz interfejs aplikacji o pasek narzędzi (ToolStrip), który umożliwi szybki dostęp do najczęściej używanych funkcji oraz wyszukiwanie kontaktów. Na głównym formularzu dodaj komponent ToolStrip, dostępny w zakładce „Toolbox” → „Menus & Toolbars”. Umieść go bezpośrednio pod menu głównym (MenuStrip), tak aby wyglądał jak typowy pasek narzędzi. Dodaj do paska następujące elementy:

• Przycisk „Dodaj” – do dodawania nowego kontaktu.
• Przycisk „Edytuj” – do edytowania zaznaczonego kontaktu.
• Przycisk „Usuń” – do usuwania zaznaczonego kontaktu.
• Separator – oddziel przyciski od pola wyszukiwania.
• Pole tekstowe (ToolStripTextBox) – umożliwia wpisanie tekstu do wyszukania (np. imienia lub nazwiska).
• Przycisk „Szukaj” – po kliknięciu przeszukuje listę kontaktów na podstawie wpisanego tekstu.

Zadanie 4

Dodaj do formularza komponent DataGridView, który posłuży do wyświetlania listy kontaktów. Dane będą pobierane dynamicznie z listy obiektów klasy Kontakt, a kolumny powinny zostać wygenerowane automatycznie na podstawie właściwości klasy. Dodaj kontrolkę DataGridView. W Toolboxie znajdziesz ją w sekcji „Data”. Przeciągnij ją na formularz i rozmieść pod paskiem narzędzi (ToolStrip) tak, by zajmowała większość dostępnej przestrzeni. Ustaw właściwość Name na dataGridViewKontakty. Skonfiguruj automatyczne generowanie kolumn:

• Upewnij się, że właściwość AutoGenerateColumns jest ustawiona na true (domyślnie tak jest). Dzięki temu DataGridView sam utworzy kolumny odpowiadające właściwościom obiektów klasy Kontakt: Imie, Nazwisko, Telefon, Email. Przygotuj źródło danych – listę kontaktów W kodzie formularza (Form1.cs) utwórz listę kontaktów jako pole klasy:

  private BindingList<Kontakt> listaKontaktow = new BindingList<Kontakt>();
  

  W konstruktorze formularza powiąż listę kontaktów z DataGridView (np. dataGridViewKontakty.DataSource) Teraz, gdy dodasz obiekt Kontakt do listaKontaktow, automatycznie pojawi się w DataGridView.

Zadanie 5

Zaimplementuj logikę pozwalającą na dodawanie nowych kontaktów, edycję istniejących oraz usuwanie wybranych kontaktów z listy. Wszystkie operacje będą dotyczyć danych powiązanych z DataGridView. W tym kroku utwórz oddzielny formularz, który będzie wykorzystywany zarówno do dodawania nowych kontaktów, jak i edytowania istniejących. Dzięki temu użytkownik będzie miał przejrzysty sposób na wprowadzanie danych. Obsłuż kliknięcie przycisku „Dodaj” z ToolStrip.Po kliknięciu otwórz nowy formularz (np. KontaktForm) z polami tekstowymi: Imie, Nazwisko, Telefon, Email. Po zatwierdzeniu (np. kliknięciu przycisku „Zapisz”), utwórz nowy obiekt Kontakt i dodaj go do listaKontaktow. Obsłuż kliknięcie przycisku „Edytuj”. Sprawdź, czy użytkownik zaznaczył wiersz w DataGridView.Pobierz zaznaczony obiekt Kontakt, przekaż go do formularza KontaktForm w trybie edycji. Obsłuż kliknięcie przycisku „Usuń”. Sprawdź, czy użytkownik zaznaczył wiersz. Zapytaj użytkownika o potwierdzenie (np. MessageBox.Show() z Yes/No).Usuń zaznaczony kontakt z listaKontaktow.

Zadanie 6

Dodaj paginację. Najpierw musimy dodać odpowiednie właściwości, które będą kontrolować paginację. Zmienna currentPage będzie przechowywać numer bieżącej strony, a pageSize liczbę kontaktów wyświetlanych na jednej stronie. Dodaj te zmienne do klasy. Obsłuż przyciski typu «, <, 1, 2, 3, >, ». Przycisków ze stronami powinno być tyle ile stron. Wyświetl tylko określoną liczbę kontaktów na stronie (np. 10). Przelicz stronę i aktualizuj DataGridView.

Zadanie 7*

Zaimplementuj import i eksport kontaktów przez wybranie odpowiednich opcji w menu.